CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN veya AZALTAN NEDENLERDEN YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ – TCK m.31

5816 s. Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’un 1’inci maddesi gereği, bu suçları işleyenler;

• Bir yıldan üç yıla kadar hapis veya
• Bir yıldan beş yıla kadar ağır hapis

cezalarıyla yargılanıyorlar.

Henüz ilköğretim çağında 13 yaşındaki bir çocuk, Atatürk’ün fotoğrafını karalasa, yırtsa, üzerine uygunsuz resimler çizse, hakaret etse ya da sövse etse ne olur? Peki bu çocuk, 16 yaşında lisede okuyan bir genç olsa?

Bu soruların cevapları oldukça önemli. Maalesef bu çocuklar, yaptıklarının sonuçlarını geri kalan ömürlerinde sırtlarında taşımak zorunda kalıyorlar.

Ceza hukukumuza göre kimler çocuk kabul ediliyor?

Daha erken yaşta ergin olsa bile, onsekiz yaşını doldurmamış kişi, çocuktur.

Çocukların cezai ehliyetinin tam olması için isnat yeteneğinin iki unsurunun da aynı anda bulunması gerekir:

a – Çocuğun Algılama Yeteneği: Çocuğun işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama, diğer bir deyişle anlayabilme, kavrayabilme yeteneğidir.

b- Çocuğun Davranışlarını Yönlendirme (İrade) Yeteneği: Fiilin hukuki anlam ve sonucunu kavrayan çocuğun davranışlarını bu algılaması doğrultusunda yönlendirme (irade) yeteneğidir.

Ceza sorumluluğunu tamamen kaldıran ya da kısmen azaltan nedenlerden biri olan YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ, TCK m.31’de, 3 kategoride ele alınmıştır.

Birinci Grup : 12 YAŞINI DOLDURMAMIŞ ÇOCUKLAR (TCK m. 31/1)

Bunlardan ilki olan, suça konu fiili işlediğinde 12 yaşını doldurmamış çocukların cezai sorumlulukları bulunmuyor. Bu çocuklar hakkında hiçbir şekilde ceza kovuşturması yapılamıyor.

İkinci Grup : 12 – 15 YAŞ GRUBU ÇOCUKLAR (TCK m. 31/2)

Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş fakat onbeş yaşını doldurmamış olan çocuklarla ilgili ikili bir ayrım söz konusu,

Çocukların cezai ehliyetinin tam olması için;

• Algılama Yeteneği ile
• Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği’nin

aynı anda olması gerekmektedir.

12-15 yaş grubundaki (örneğin 13 ya da 14 yaşındaki) çocuklar, işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamıyorsa veya davranışlarını yönlendirme yeteneği yeterince gelişmemiş ise bu çocukların da ceza sorumluluğu yoktur. Ancak, bu çocuklar algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğine de sahipse o zaman ceza sorumlulukları bulunuyor. Peki, cezalar nasıl uygulanıyor? Şöyle;

Algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğine sahip 12-15 yaş grubundaki çocuklar;

(a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlar için 12 yıldan 15 yıla;

(b) Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlar için 9 yıldan 11 yıla kadar

hapis cezalarıyla yargılanıyorlar.

(c) Diğer cezaların ise yarısı indirilir. Ve verilecek hapis cezası yedi yıldan fazla olamaz.

Algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğine sahip 13 yaşındaki bir çocuk;

• Atatürk’ün hatırasına, örneğin fotoğrafına alenen hakaret ettiyse veya sövdüyse; 6 aydan – 1,5 yıla kadar hapis cezası ile
• Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini tahrip eder, kırar, bozar veya kirletirse 6 aydan – 2,5 yıla kadar hapis cezası ile

cezalandırılmak üzere yargılanır.

Üçüncü Grup: 15 – 18 YAŞ GRUBU ÇOCUKLAR (TCK m. 31/3)

Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç;

a – Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde onsekiz yıldan yirmidört yıla;

b – Müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde oniki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

c – Diğer cezaların üçte biri indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası oniki yıldan fazla olamaz.

O halde, 16 yaşındaki bir çocuk;

• Atatürk’ün hatırasına, örneğin bir kitabın kapağındaki ya da sınıfta duvarda asılı fotoğrafına alenen hakaret ettiyse veya sövdüyse; 8 aydan – 2 yıla kadar hapis cezası,
• Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini tahrip eder, kırar, bozar veya kirletirse 8 aydan – 3 yıl 4 aya kadar hapis cezası,

ile yargılanacaktır.

Medyada 15-16 yaşındaki çocukların, Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’a muhalefetten tutuklandıklarını görüyoruz. Bu çocuklar yargılanıyor ve hüküm giyiyorlar. Acaba bu çocuklar önceden, gerektiği şekilde uyarılmış ve bilgilendirilmiş olsalardı, bu eylemlerin suç olduğu ve henüz çocuk da olsalar yargılanıp, cezalandırılacaklarını bilselerdi, bu suçları iler miydi? Benim şahsi düşüncem asla yapmazlardı.

Bir tek çocuğumuz, gencimiz dahi bu bilgilendirmeler vesilesiyle herhangi bir suç işlemekten korunur ve hayatı mahvolmaktan kurtulursa, bu video amacına ulaşmış olacaktır.

Av. Arb. Zekeriya YILMAZ